สร้างเครื่องรับ 29 MHz ระบบ FM (อีกครั้ง)

ช่วงนี้มีเพื่อนนักวิทยุสมัครของเราสนใจความถี่ 28-29 MHz หรือ 10 Meter กันมากขึ้นผมเลยอยากนำโครงงานเก่า  ๆ ที่เคยทดลองแล้วมาทดลองอีกครั้งที่ความถี่ 29.600 MHz สามารถปรับจูนความถี่ได้พอประมาณ ให้อยู่ในช่วงของระบบ FM น่าจะประมาณ 29.500-29.700 MHz (วงจรนี้สามารถปรับแต่งให้รับ 27-29 MHz ได้โดยไม่ต้องเปลี่ยนแปลงอุปกรณ์)

วงจรใช้ MC3362P เป็นหัวใจในการรับสัญญาณ ตัวเดียวทำงานได้ครบสำหรับการรับสัญญาณแบบ FM (ตั้งแต่สายอากาศออกมาเป็นสัญญาณเสียงเลยก็ว่าได้) ภาคขยายเสียงใช้ LM386 วงจรแบบง่าย ๆ แต่ให้ระดับเสียงมากพอสำหรับเครื่องรับวิทยุสื่อสาร ส่วน RF pre amp ใช้แบบทรานซิสเตอร์ เพราะหาได้ง่าย  (เบอร์ 2sc1923 และเบอร์ 2sc2570)

เมื่่อประกอบสำเร็จมาถึงขั้นตอนการปรับแต่ง การปรับแต่งอาจจะแบ่งได้เป็น 3 ส่วนดังนี้

1. ปรับแต่งเพื่อให้รับความถี่กลาง ช่วง 29.600 MHz ขั้นตอนนี้ผมใช้เครื่องนับความถี่มาวางไกล้ ๆ IC แล้วปรับแต่งโดยการยืดหด-ขดขดลวดให้ได้ความถี่ 18.900 MHz ซึ่งเป็นความถี่ของ Local Osc. ขา 21-22 ของ MC3362 ถ้าสงสัยว่าทำไมต้อง 18.900 MHz ก็ตอบแบบง่าย ๆ ว่ามันเป็นหลักการของเครื่องรับแบบ superheterodyne ที่จะผลิตความถี่สูง หรือต่ำกว่าความถี่ที่รับเข้ามาเท่ากับความถี่ IF ถ้าไม่เคยได้ยินการทำงานระบบนี้ก็ขอให้หาข้อมูลเพิ่มเติม (สำหรับวงจรนี้จะเท่ากับ 18.9 MHz + 10.7 MHz = 29.6 MHz)
  2. เมื่อปรับความถี่กลางได้แล้วต่อมาก็ปรับหม้อแปลง IF 455 KHz ตัวนี้ปรับได้ไม่ยาก ให้มีเสียงซู่ซ่าน่าฟัง เป็นธรรมชาติมากที่สุดเป็นอันใช้ได้  

3.ปรับแต่งวงจร Band pass filter เนื่องจากผมไม่มีเครื่องมืออะไรที่ช่วยในการปรับแต่งเลย ถ้าเป็นระบบ อื่น เช่น SSB หรือ CW เราอาจจะปรับแต่งให้รับสัญญาณซู่ ๆ ซ่า ๆ มากที่สุดเป็นอันใช้ได้ แต่สำหรับเครื่องรับระบบ FM แล้ว ไม่ว่าจูน Trimmer ไปทางไหน เสียงซู่ซ่าก็ยังเหมือนเดิม จะรอให้มีเพื่อนสมาชิกออกอากาศแล้วค่อยจูนให้รับได้ชัดที่สุด ก็คงรอไม่ใหว ผมเลยใช้วงจรกำเนิดความถี่แบบ Crystal ที่เคยทดลอง เปลี่ยนแร่เป็น 29.620 MHz (แร่หาได้จาก www.wt.co.th)

 (http://hs8jyx.blogspot.com/2013/01/crystal.html)

จากนั้นผมก็นำวงจรกำเนิดความถี่ที่ว่านี้ไปตั้งไว้ไกล ๆ สัก 5 เมตรหรือมากกว่าเอาให้รับสัญญาณได้อ่อน ๆ มาก ๆ จากนั้นก็ปรับจูน Trimmer ให้รับสัญญาณได้แรงที่สุด เพื่อให้ได้ผลที่ดีที่สุดควรจูนด้วยไขควงพลาสติก เมื่อรับสัญญาณได้ดีที่สุดก็เป็นอันใช้ได้ ถึงแม้จะยังรับสัญยาณทางไกลไม่ได้ก็ไม่ต้องตกใจ นั่งฟังไปเรื่อย ๆ ช่วงเช้าช่วงบ่ายจะรับทางไกลได้ดี


ตัวอย่างการรับสัญญาณ จาก BI7NTW จากประเทศจีน

ความถี่ย่าน 10 Meter ระบบ FM ถ้าฟังเสียงซู่ ๆ ซ่า ๆ ก็ไม่ต่างอะไรกับ ความถี่ย่าน 2 Meter แต่ถ้าอากาศเปิดสัญญาณจะต่างกันพอสมควร มีเสียงวูบ ๆ วาบ ๆ เสริมเข้ามาด้วย และสามารถรับสัญญาณทางไกลได้ดีมาก บางครั้งอาจจะชัดมากพอ ๆ กับการคุยวิทยุแบบใกล้ ๆ กันเลยก็ว่าได้ สำหรับสมาชิกใหม่ที่อยากเล่นแบนด์ 10 Meter ลองทำเครื่องรับมาฟัง ๆ ดูก่อนได้ครับ การสร้างไม่ยุ่งยาก

ประกอบบนแผ่นวงจรใหม่